Πέμπτη 12 Απριλίου 2012

Μεγάλη Παρασκευή του 1944...Ένα χρόνο μετά...



Εφημερίδα "ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ"...


...ένα χρόνο μετά.
1945

Ένα χρόνο μετά τη δραματική εκείνη Μεγάλη Παρασκευή του 1944 στην Αγρινιώτικη εφημερίδα της εποχής εκείνης "Φωνή του λαού" δημοσιεύτηκε το παρακάτω κείμενο με μαρτυρίες από το σκηνικό της εκτέλεση των 120:


Η εκτέλεση των 120

"Πέρασε ένας χρόνος από τη δραματική εκείνη Μεγάλη Παρασκευή, θυσία στο βωμό της λευτεριάς της Πατρίδας. Ό,τι ιερότερο και καλλίτερο έχει ο ελληνικός λαός.
Το Αγρίνιο πρόσφερε στην ιστορία της αγωνιζόμενης Ελλάδας το ολοκαύτωμα των 120 δολοφονημένων παιδιών του. Ποιος θα μπορέσει ποτέ να περιγράψει σ" όλη της την έκταση, τη φρίκη της ημέρας;
Σας μεταφέρουμε εδώ απλές αφηγήσεις για τα γεγονότα της Μεγ. Παρασκευής όπως τα διηγήθηκαν φυλακισμένοι, αυτόπτες μάρτυρες και τσολιάδες ακόμη.

 Στις φυλακές της Αγίας Τριάδας

  Το βράδυ της Μεγ. Πέμπτης, λέει ο κρατούμενος Θαν. Καλ..., η φρουρά των φυλακών της Αγ. Τριάδας δυνάμωσε αρκετά. Από μέρες διαδίδονταν πως για το σαμποτάζ της Σταμνάς θα εκτελούνταν σ' αντίποινα 160 κρατούμενοι ή 120. Μας καθησύχαζαν όμως απ' έξω κι' είχαμε πιστέψει πως θα γλυτώναμε. Τα ξαφνικά αυτά μέτρα άρχισαν να μας ανησυχούν.

Φυλακές Αγίας Τριάδος
 
Κρύος ιδρώτας μας περιέλουσε όλους, όταν αργότερα τη νύχτα ακούσαμε δίπλα στις φυλακές τα γκαπ-γκουπ των σκαφτιάδων που έσκαφταν.
 -Φτιάχνουν λάκκους, διαδόθηκε σαν αστραπή ανάμεσα μας.
 Ύστερα από λίγο ο γδούπος των τσαπιών απομακρύνθηκε. Το έδαφος μπροστά στις φυλακές ήταν σκληρό και άρχισαν να φτιάχνουν τους λάκκους στο χωράφι του Σούλου. Πέσαμε να κοιμηθούμε. Οι πιο θαρραλέοι φώναζαν πως δεν είναι τίποτα. Στοιβαγμένοι μέσα στους απαίσιους θαλάμους της φυλακής κρατούσαμε όλοι την ανάσα μας, 450 άνθρωποι κλεισμένοι σ' ένα κλουβί. Πόσοι από μας θα ζούσαν αύριο; Πόσους θα εκτελούσαν; Ποιους;
Με τα μάτια ορθάνοιχτα μέσα στο σκοτάδι, 450 άνθρωποι ζούσαμε με το απαίσιο αίσθημα της επιθανάτιας αγωνίας. Είμασταν όλοι γεροί. Υγιείς, ζωντανοί άνθρωποι. Όμως κανένας μας δεν μπορούσε ν' αντιδράσει στο θάνατο που έρχονταν, που έμπαινε μέσα μας με τους υπόκωφους γδούπους των τσαπιών που έσκαβαν τους λάκκους μας τη νύχτα. 
Στις 4.45 το πρωί ο Γερμανός αρχιφύλακας λοχίας Καρλ Βέρνερ με τη φρουρά των τσολιάδων μπήκε στη φυλακή και φώναξε τρία ονόματα:
 -Αναστασιάδης, Σαλάκος, Σούλος.
 Προχώρησαν παλικαρίσια. Καμμιά λιποψυχία.
 -Γεια σας, παιδιά. Χαιρετισμούς στους δικούς μας. θα νικήσουμε, ήταν τα τελευταία τους λόγια.

Πάνος Σούλος


Με σπρωξίματα οι τσολιάδες τους έσπρωξαν σ' ένα αυτοκίνητο και τους πήραν. 
Σε λίγο γύρισε ο αρχιφύλακας των τσολιάδων και διέταξε τους κρατούμενους να ντυθούν όλοι και νάναι έτοιμοι. Προηγούμενα τους είχε διατάξει να γδυθούν όλοι και να μείνουν με τα εσωτερικά παντελόνια.
Στις 6 π.μ. κατέφτασε πάλι ο λοχίας Βέρνερ με τη φρουρά των τσολιάδων και διέταξε όλους να κατεβούν στο προαύλιο και να μπουν στη γραμμή. Εκεί ήταν δύο αξιωματικοί των Ες-Ες και ο υπολοχαγός των τσολιάδων Μπλέσσας, σύνδεσμος των Γερμανών.
Ο ένας Γερμανός αξιωματικός άρχισε να φωνάζει τον κατάλογο και μόλις συμπληρώθηκε η πρώτη δεκάδα ο τσολιάς υπολοχαγός διέταξε απόσπασμα τσολιάδων να τους πάνε...
-Εκεί!! που ξέρουν... 

Χρήστος Σαλάκος
Και συνεχίστηκε η εκφώνηση των ονομάτων. Εκείνη τη στιγμή ακούστηκαν οι πυροβολισμοί. 
Το απόσπασμα ξαναγύρισε για να παραλάβει τη δεύτερη δεκάδα και ούτω καθεξής.
Ο τσολιάς υπολοχαγός τους έκανε με μια σατανική απάθεια παρατηρήσεις γιατί αργούσαν.
Κοίταξα τους συγκρατούμενούς μου. Ήταν όλοι κάτωχροι. Μέσα στα μάτια τους όμως άστραφτε η αποφασιστικότητα και ένα θανάσιμο μίσος ανάμικτο με αηδιαστική περιφρόνηση για τους προδότες. Άμα τελείωσε η εκτέλεση διέταξαν τους υπολοίπους να μπουν μέσα στη φυλακή. 
Οι Γερμανοί και ο τσολιάς υπολοχαγός αφού επιθεώρησαν τον ομαδικό τάφο, όπου κείτονταν 117 κουφάρια παλικαριών και μια γυναίκα, η Κατίνα Χατζάρα, γύρισαν στις φυλακές όπου ο τσολιάς υπολοχαγός μίλησε στους κρατουμένους εξυμνώντας το έργο των Γερμανών!!! και των τσολιάδων!!!

Α. Βλάχας, Κ. Ταμπάκης, Γ. Τσικώνης
Τρία από τα εννέα Κατουνιωτόπουλα
που εκτελέστηκαν στην Αγ. Τριάδα.
Από το medewnpress.blogspot.com
Ύστερα από κάμποση ώρα ακούσαμε απ' έξω τους θρήνους των πρώτων συγγενών που κατάφθαναν και μάθαιναν την εκτέλεση των δικών τους. Οι τσολιάδες τους απαγόρευαν με τη ξιφολόγχη να πλησιάσουν.


Στην κεντρική πλατεία

Στην πλατεία Μπέλλου διαδραματίζονταν στο μεταξύ άλλες φριχτές στιγμές. Αυτόπτης μάρτυρας διηγείται:


Στο μισοσκόταδο άκουσα τον θόρυβο ενός αυτοκινήτου που σταμάτησε στην Πλατεία. Άκουσα ακόμα μερικές γερμανικές ομιλίες, που ύστερα απομακρύνθηκαν και φωνές τσολιάδων. Στο βάθος της πλατείας είδα να κινούνται μερικοί τσολιάδες γύρω από τις δύο κολώνες. Δεν κατάλαβα περί τίνος επρόκειτο. 
Πνιχτές άναρθρες φωνές που ακούστηκαν κατόπιν δεν μου άφησαν καμμιά αμφιβολία γι' αυτό που γινόταν: Κρεμούσαν το Σούλο και τον Αναστασιάδη. 
Τον απαγχονισμό του μακαρίτη Σαλάκου τον παρακολούθησα από σιμά.
Επί κεφαλής του αποσπάσματος ήταν ο περίφημος δήμιος επιλοχίας και έπειτα ανθυπολοχαγός του Τάγματος Ασφαλείας Γεωργόπουλος.
Όταν ετοίμαζαν τη θηλειά ο  Σαλάκος φώναζε:
 -Θα μ' εκδικηθεί ο λαός του Αγρινίου. Ζήτω το ΕΑΜ.
 Με φρίκη άκουσα το Γεωργόπουλο να απαντάει με θηριωδία. 
-Σκάσε παλιοκάθαρμα! και τράβηξε το σκαμνί απ' τα πόδια του θύματος. 
 Οι άλλοι τσολιάδες έστρεψαν τα νώτα τους προς την κολώνα για να μη βλέπουν. Απόστρεψα με φρίκη το πρόσωπο και δεν μπόρεσα να συγκρατήσω το παράπονο που μ' έπνιγε.



Ένα σημαντικό φωτογραφικό ντοκουμένο είναι μια
φωτογραφία του κρεμασμένου Αβραάμ Αναστασιάδη,
που πήρε ο παλιός γνωστός φωτογράφος του Αγρινίου
Σπ. Ξυθάλης από μιά παρακείμενη οικοδομή,το αρνητικό
 της οποίας είχε εμπιστευθεί στον Σπ. Γερολυμάτο,
 όπως διατείνεται ο γιός του Γεράσιμος Γερολυμάτος.


Έβρεχε εκείνο το τραγικό πρωί της Μεγ. Παρασκευής. Ο ουρανός ήταν κατασκότεινος. Από πολύ νωρίς οι καμπάνες άρχισαν να χτυπούν πένθιμα θρηνώντας τον Εσταυρωμένο Ιησού. Δεν έβλεπες ψυχή στο δρόμο. Και ξαφνικά ακούστηκαν οι ριπές των πολυβόλων. Σαν αστραπή διαδόθηκε πως στην πλατεία έχουν κρεμάσει τρεις. Γυναίκες, παιδιά, γέροντες, νέοι άρχισαν να τρέχουν στους δρόμους έξαλλοι. Μέσα στα μάτια τους έβλεπες έκδηλο τον τρόμο και τη φρίκη.
Έβλεπες γνωστούς σου που σε κυττούσαν με αλλόφρονα βλέμματα και δεν τολμούσαν να σου πουν λέξη. 
Σ' απόμερα σταυροδρόμια άνδρες και γυναίκες έκλαιγαν στα κρυφά, χαροκαμένες μανάδες τραβούσαν τα μαλλιά τους και χτυπούσαν τα κεφάλια τους στους τοίχους. Βουβός, πνιχτός, ανάμικτος με ένα θανάσιμο ανάθεμα για τους δολοφόνους ανέβαινε από ολόκληρη τη πόλη ο θρήνος για τα 120 αδικοχαμένα παλικάρια της.

Από το αναμνηστικό λεύκωμα της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ
http://eteriafotografizontas.blogspot.com/

Οι κρεμασμένοι έμειναν εκεί όλη τη Μεγ. Παρασκευή και το πρωί του Μεγ. Σαββάτου.
Έγινε η αποκαθήλωση του Χριστού, ο ενταφιασμός του, η χαρμόσυνη Ανάσταση. 
Σάββατο κι αυτοί έμειναν εκεί κρεμασμένοι. Μόλις το μεσημέρι τους ξεκρέμασαν απ' το σταυρό του δικού τους μαρτυρίου και τους έθαψαν μαζί με τους άλλους».



 Τα ονόματα των 120

Αγγελάκης Γεώργιος                     
Αλεξανδρής Κωνσταντίνος
Αναστασίου Χρήστος,
Αναστασιάδης Αβραάμ
Αντωνόπουλος Γεράσιμος,
Αντωνόπουλος Χρ.
Βλάχας Αλέκος
Βλάχος Δημήτρης
Βίτσας Γιάννης
Γράψας Βασίλης
Γιάγκας Σπύρος
Γυφτομήτσος Γιώργος
Δανίας Γεώργιος
Διαμαντής Γεώργιος
Ζήκας Κωνσταντίνος
Ζήκας Μιχάλης
Καρέλος Θεόδωρος
Κούρτης Βαγγέλης

Κατσαρός (Καραγιάννης) Γιώργος
Καρφής Γιώργος
Κασαγιάννης Πάνος
Κολοβός Χαράλαμπος
Καλλίμαχος Σωτήρης
Καταπόδης Κώστας·
Κυριλής Χρήστος
Κοκορόμπας Γιώργος
Καβγιούλας Γιάννης
Καλυβιώτης Κωνσταντίνος           
Κίτσος Χρήστος
Κουκουμίλος Βασίλης
Κατσάμπελος Νικόλαος
Κουρούπης Αντώνιος                              
Μαριώλης Βασίλης                                   
Μπέλλος Δημήτρης
Μπλήτσας Κωνσταντίνος
Μιχαλόπουλος Δήμος
Μπαρτζώκας Σταύρος
Νικολάου Χρήστος
Νιάφας Απόστολος
Ντελής Αλέξανδρος
Ντελής Ιωάννης
Ντελής Χρήστος
Παπαπάνου Γεώργιος
Παπανίκος Γιάννης
Παπακωνσταντής Χρ.
Παπαδήμος Σταύρος
Παπαευθυμίου Ανδρέας
Πάνης Γεώργιος
Πάνης Ευάγγελος
Παπάς Δημήτριος
Παπάς Διονύσιος
Παπάς Ιωάννης
Πέπας Χαράλαμπος
Σαλάκος Χρήστος
Σβώλης Χρ.
Σισμάνης Φώτης
Σταυρόπουλος Σπύρος
Σκιαδάς Κώστας
Σκαρλάτος Γιάννης
Σούλος Παναγιώτης
Σουπικιώτης Βασίλης
Σουπικιώτης Νι κηφόρος
Σουπικιώτης Χαράλαμπος
Τσικώνης Γεράσιμος
Τσαμίλης Αντώνης
Τσίρκας Γιάννης
Τσιτσόνης Σταμούλης
Ταμπάκης Κωνσταντίνος
Τσίπης Βασίλης
Τζίμας Γιώργος
Τζίμας Σπύρος
Τσούτσης Δημήτριος
Τσούτσης Μιλτιάδης
Τσούτσης Μιχάλης
Τσούτσης Χαράλαμπος
Χαραλαμπίδης Παρασκευάς
Χατζάρα Κατίνα
Χατζηελευθερίου Νικόλαος
Χρηστάκης Γεώργιος
Χρήστου Αριστείδης
Χολέβας Γεώργιος
Σταυράκης Χριστόφορος
Σαμαντάς Χρήστος
Σωκρατάκης Πάνος


Διαβάστε παλαιότερες αναρτήσεις για τους 120 εκτελεσθέντες, πατώντας τον σύνδεσμο "120", τον οποίο θα βρείτε δεξιά στο ιστολόγιο, στην ενότητα "Κατοχή-Εμφύλιος".










Divider Graphics
~Αγρίνιο...Γλυκές Μνήμες~

17 σχόλια:

  1. Άλλη μια συγκλονιστική μαρτυρία, άλλη μια μεγάλη ανάρτηση Γίτσα. Μπράβο!
    Δεν βρίσκω λόγια, πραγματικά, να περιγράψω αυτό που νιώθω κοιτάζοντας τη φωτογραφία του κρεμασμένου παληκαριού στην πλατεία.
    Μεγάλη Παρασκευή, μόνος του μέσα στη βροχή, και δίπλα οι βιαστικοί περαστικοί...
    Πόσο μεγαλείο έδειξε αυτός ο λαός, όταν χρειάστηκε... απέναντι στους δυνάστες του...
    Καλή δύναμη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πράγματι συγκλονιστική η ανάρτηση σου. Πολλά πολλά συγχαρητήρια.

    Εύχομαι Καλή Ανάσταση

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αυτή ήταν η γερμανική κατοχή! Χιλιάδες δολοφονίες. Και μετά συνεχίστηκε το έργο στον εμφύλιο...

    Καλή Ανάσταση σε όλους μας και συγχαρητήρια για τη δουλειά του blog!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ



    Του Γιάννη Ρίτσου



    Τόπος ιερός, εδώ που οι αντίχριστοι ξανασταύρωσαν το Χριστό και την Ελλάδα,

    κ' είταν Παρασκευή Μεγάλη, 14 του Απρίλη,

    και κει που η γης ανάβρυζε κρινάκια, παπαρούνες χαμομήλια για το Πάσχα

    σκάφτηκαν τάφοι και στους τάφους δε χωρούσαν οι λεβέντες,

    και μες στα σπλάχνα δε χωρούσε τόσος πόνος.



    Κι' είταν το Αγρίνι ολάκερο ένας Επιτάφιος μ' όλα του τα κεριά σβησμένα

    Κι αντίς καμπάνες απ' τον όρθρο ως το σπερνό, ντουφεκιές ακούγονταν,

    κ' οι κρεμασμένοι σάλευαν σαν καβαλάρηδες του ανέμου κ' έφευγαν πάνω απ' το χρόνο

    και μες στο απόβροχο, τη νύχτα της Ανάστασης, τ' άστρα που βγήκανε, λάμψη δεν είχαν

    κ' είτανε τ' άστρα σα βρασμένο στάρι για τα κόλλυβα των σκοτωμένων,

    στάρι πιτσιλισμένο μαύρη ζάχαρη, μαύρη σταφίδα, μαύρο ρόϊδι,

    και στις αυλές, την άλλη μέρα, αντίς αρνιά να ψήνονται, τραγούδια ν΄αντηχούνε,

    κ' ήλιοι τα πορτοκάλια, μες απ' τα πλυμένα φύλλα, να φωτίζουν του χορού τις δίπλες,

    μουγκός ο θρήνος και μουγκή η κατάρα πνίγονταν μες στης σκλαβιάς το μαύρο φόβο,



    'Αϊ, μανάδες Αγρινιώτισσες, τι μαύρο πουν' το μαύρο χρώμα,

    η μαύρη νύχτα και το μαύρο σας σταυροδετό τσεμπέρι,

    το κυπαρίσσι της σιωπής στο μαύρο κορφοβούνι

    ως και της λεμονίτσας τ' άσπρα λουλουδάκια μαύρισαν κ' εκείνα

    ως και το κόκκινο αίμα των παιδιών σας μαυρολογούσε πάνω στα λιθάρια.



    'Αϊ, μανάδες Αγρινιώτισσες, μαύρος καημός που βόσκησε τα φύλλα της καρδιάς σας,

    όμως το γαίμα των παιδιώνε σας βγαίνει πάνω απ' το μαύρο

    κόκκινο της θυσίας, της αγρύπνιας κόκκινο,

    κόκκινο της αυγής και της ελπίδας,

    το κόκκινο της λευτεριάς, κόκκινο κατακόκκινο.



    Βάφει τ' αυγά της νέας Λαμπρής και του μπαξέ σας τα τριανταφυλλάκια,

    βάφει και τα πουκαμισάκια τους τα τρυπημένα από τα βόλια

    και τα πουκαμισάκια τους πλατειές σημαίες αγερολάμνουν

    κ' οι νιοι λεβέντες τα κρατούν και παν μπροστά στην ιστορία.



    Και νάτοι ολόμπροστα, να ο Χρήστος, κι ο Αβραάμ, νάτος κι ο Πάνος,

    Νάτος κι ο κάπταν Λίας, να κι ο Πάσχος, 19 χρονώ παλληκαράκι,

    νάτοι οι 120 Αγρινιώτες μπρος στην μάντρα της Αγιά Τριάδας,

    να κ' οι 55 εκεί στο σταυροδρόμι που περνάει το τραίνο Αγρίνι-Μεσολόγγι, φορτωμένο μήλα,

    να κ' οι 200 της Πρωτομαγιάς στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής με τις αγριομολόχες,

    να το προσφυγολόι της Κοκκινιάς με τα μεγάλα δαφνοκλάδια της Δημοκρατίας

    να και το Δίστομο, το Κούρνοβο, και τα Καλάβρυτα με τα κομμένα σπίτια,

    νάτος κι ο Γοργοπόταμος- με το γιοφύρι του σαν κόκκινο άλογο ορθωμένο,

    να κ' οι αγωνιστές του21

    και οι άλλοι πριν, κ' οι άλλοι μετά,

    παιδιά μας, τα παιδιά μας με σημαίες μεγάλες.



    Μπροστά, μπροστά, κατάμπροστα,

    μέσα στο φως που πρόβαλε μεγάλο απ' τις πληγές τους,

    μπροστά, μπροστά, φωνάζοντας:

    εκεί που η Λευτεριά ανατέλλει απ' το αίμα μας, θάνατος δεν υπάρχει.



    Λοιπόν μην κλαίτε μάνες Αγρινιώτισσες, θάνατος δεν υπάρχει

    μόνο τα χέρια δώστε, αδέλφια μου, να βασιλέψει ειρήνη,

    ν' ανθίσει γέλιο στις ματιές, να λάμψει ο κόσμος όλος,

    κι όλος ο κόσμος μια φωνή να τραγουδήσει: Ειρήνη, Ειρήνη, Ειρήνη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ΑΛΑΛΟΣ μενω...
    Απο το Θειον Δραμα...!!
    Αληθινα συγκινημενος...!! Απο τη φωτογραφια και το ποιμα...
    Αλλα και θυμωμενος πολυ...Απο την κακια των καταχτητων και των οργανων τους...!!
    Φωναζω δυνατα...!!

    Εκει που η λευτερια ανατελλει...ΘΑΝΑΤΟΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ...!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ίσως η πιο συγκλονιστική ανάρτηση που έχω διαβάσει τελευταία... Τα συγχαρητήριά μου, διότι με τον τρόπο σου διασώζεις ιστορική μνήμη, υπερπολύτιμη για το μέλλον μας...
    Καλή Ανάσταση!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Για μία ακόμη φορά μας συγκλόνισες με την ιστορική αναφορά σου.
    Ο λαός μας βίωσε πολλούς "Γολγοθάδες" από τους ξένους και ντόπιους δυνάστες. Αλλά στάθηκε με ψηλά το κεφάλι και ατσάλινη την ψυχή.
    Τότε, οι αγωνιζόμενοι΄πράγματι τιμούσαν την έννοια "Λαός".
    Γίτσα, ας ευχηθούμε καλή "ΑΝΆΣΤΑΣΗ" και καλή "ΛΕΥΤΕΡΙΑ"!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Για ποιό λόγο εγιναν οι εκτελέσεις?
    Πιστεύω ως αντίποινα, για κάτι που εγινε στα Σταμνά οπως γράφει η ανάρτηση.
    Τι εγινε στα Σταμνά και απο ποιούς?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Φίλοι μου, σας ευχαριστώ θερμά όλους.
    Ευχαριστώ επίσης και τους φίλους που αναδημοσίευσαν την ανάρτηση. Και είναι πολλοί αυτοί...Η Λέσχη, Διαδικτύου…νότα, Οικοδόμος, Prototypia, Ελεύθερη Σκέψη, Ήφαιστος, Σίβυλλα, Πιτσιρίκι και άλλοι πολλοί.
    Έτσι, μ' αυτόν τον τρόπο μαθαίνουν περισσότεροι για την ιστορία της πόλης μου κι αυτό είναι ο σκοπός αυτού του ιστολογίου.

    Υ.Γ. Φίλε ανώνυμε, διάβασε τα άρθρα για τους 120, που έχουν αναρτηθεί πιό παλιά. Θα τα βρεις, πατώντας τον σύνδεσμο "120", δεξιά στο ιστολόγιο, στην ενότητα "Κατοχή-Εμφύλιος".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σας ευχαριστώ πολύ για την πληροφορία που μου δώσατε στο θέμα που με ενδιαφέρει.

      Διαγραφή
  10. Για τους 120, και ειδικά για έναν απ΄αυτούς.

    Νιόβγαλτοι ήλιοι που έδυσαν με βία λίγο μετά την ανατολή τους. Λουσμένοι ακόμα στο λυκαυγές της νιότης τους, στάθηκαν απέναντι στα πολυβόλα.
    Το τελευταίο τραγούδι που άκουσαν ήταν το κροτάλισμα των ριπών τους και τα γόνατά τους λύγισαν μια για πάντα. Δεν εφράνθηκαν το πρωινό λάλημα των πουλιών που διαλαλούσαν την άνοιξη.
    Το τελευταίο άγγιγμα που ένιωσαν ήταν το χτύπημα του υποκόπανου των όπλων των φρουρών τους. Δεν αφέθηκαν γλυκά νωχελικά στο στοργικό χάδι της μάνας ή στο γλυκό άγγιγμα της αγαπημένης.
    Η τελευταία οσμή που τους πλημμύρισε ήταν του ζεστού αχνιστού αίματος, του δικού τους αίματος, που πότισε τις πασχαλιές και τα χαμομήλια τ΄Απρίλη. Δεν ήταν το γλυκό άρωμα που η αγουροξυπνημένη φύση άφηνε ολόγυρα με τα υπέροχα δημιουργήματά της.
    Η τελευταία γεύση ήταν πικρή. Όσο πικρή είναι η απογοήτευση για τα όνειρα που ναυάγησαν και καταποντίστηκαν στα "άπατα" της φουρτουνιασμένης θάλασσας που έδερνε την πατρίδα μας.
    Η τελευταία εικόνα, που πήραν τα μάτια τους πριν βασιλέψουν για πάντα, ήταν η σκληράδα και το μίσος στο βλέμμα των εκτελεστών καθώς και των συνεργατών τους. Ήταν οι κάνες των όπλων που στήθηκαν απέναντι στα στήθη τους και δεν ντράπηκαν και να υποκλιθούν μπροστά στα νιάτα τους.
    Στην κοντινή Αβόρανη, αχάραγα ακόμα, μια μάνα, χωμένη στις στάχτες του τζακιού πάλευε ν΄ανάψει τη φωτιά. Οι ριπές έσχισαν την ησυχία του πρωινού κι έφτασαν ως εκεί κι ακόμα πέρα. Πετάχτηκε όρθια αλαφιασμένη κι έπιασε το κεφαλομάντηλο που ΄χε γλιστρήσει στους ώμους της. Μια σκοτεινιά την κατέκλυσε, μια στιγμιαία ζάλη την ανάγκασε να στηριχτεί στην προεξοχή του τζακιού. Κείνη την ίδια στιγμή ήξερε... Ο πρωτότοκός της, ο Γιάννης της, που έλειπε απο τις 17 Μαρτίου διέτρεχε κίνδυνο. Ξεχύθηκε τρέχοντας έξω απ΄το φτωχικό κι άρχισε να τρέχει προς τις ριπές. Ανά πέντε, ίσως και δέκα λεπτά οι ριπές επαναλαμβάνονταν πάλι και πάλι... Εκείνη έτρεχε, μόνο έτρεχε και ζύγωνε. Να προλάβει. Αλήθεια, τί;
    Τρεις Έλληνες ήταν εκείνοι που ήρθαν και τον έψαχναν στο σπίτι τους. Δεν ήταν εκεί. Του την έστησαν και τον έπιασαν. Η κατηγορία "Αντεθνική Δράση". Δεν την κατάλαβε ποτέ αυτή την κατηγορία. Το παιδί της αγαπούσε την Ελλάδα και πάλευε για τη Λευτεριά της. Έτσι της είχε πει, και το πίστευε το παιδί της. "Λάθος θα έκαναν" είπε μέσα της, "σύντομα θα τον αφήσουν". Κι οι μέρες περνούσαν. Άφηνε το βλέμμα της να χαθεί στο βάθος του δρόμου και πάλευε να διακρίνει την λεβεντόκορμη φιγούρα του να προβάλει, να την πλησιάζει κι άνοιγε τα χέρια της με προσμονή και λαχτάρα να κλείσει μέσα τους τα είκοσι χρόνια του.
    ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ

    Δεν ήρθε όμως αυτή η στιγμή που ονειρευόταν. Και τώρα πλησίαζε... Πέρασε την Αγία Βαρβάρα χωρίς να έχει σταθεί λεπτό. Σταυροκοπήθηκε βιαστικά, μια τελευταία, απελπισμένη προσευχή: "βόηθα τον Παναγία μου". Πλησίαζε στο Βωμό... Κόσμος πολύς μαζεμένος, έσπρωξε, εκτόπισε, πλησίασε... Εκατό περίπου μέτρα μακριά της, σωρός τα πτώματα. Έκανε να προχωρήσει, μια ξιφολόγχη ακούμπησε απειλητικά το στήθος της. Έφραξε με την παλάμη το στόμα της κι άκουσε γύρω της το θρήνο που ξεσηκωνόταν απ΄το συγκεντρωμένο πλήθος, και τις καμπάνες που χτυπούσαν πένθιμα... Ήταν, άραγε, ανάμεσα στους σκοτωμένους και το δικό της παιδί; Μιά σειρά από οπλισμένους γερμανοτσολιάδες με προτεταμένα τα όπλα τους προς το πλήθος την εμπόδιζε να πλησιάσει, να ψάξει μέσα στο φρεσκοσκαμμένο λάκκο το βλαστάρι της. Κάποιος ανηψιός της, που την ακολουθούσε όλη αυτή την ώρα, έφυγε για την πλατεία να δει, να αναγνωρίσει τους κρεμασμένους. Τρεις ήταν, λέει... Δεν ήταν ο Γιάννης ανάμεσά τους. Μέχρι να πάει και να ΄ρθει ένας απ΄τους συνεργάτες των εκτελεστών ανεβασμένος σε μια πέτρα, ν΄ακούγεται καθαρά, διάβαζε με βροντερή φωνή, (πάσκιζε να σκεπάσει το θρήνο, τις καμπάνες της Μεγάλης Παρασκευής, ή μήπως και τη συνείδησή του;) τα ονόματα των εκτελεσθέντων. Έκανε, χωρίς να το συνειδητοποιεί, ένα προσκλητήριο νεκρών. Με σκισμένη την καρδιά στα δύο, άκουγε - άκουγε ... Παπανίκος Γιάννης... Ο Γιάννης της!!!
    Δεν της το έδωσαν, να αγκαλιάσει το άψυχο κορμί του, να χαιδέψει τα μαλλιά του, να ασπαστεί το πρόσωπό του. Της απαγόρεψαν να κάνει το νυχτέρι του. Να τον στολίσει γαμπρό και να τον παραδώσει στη γη. Παραχώθηκαν όλοι, εκατόν είκοσι νοματαίοι, εκεί πίσω απ΄την Αγία Τριάδα. "Αλήθεια, Θεέ μου σχώραμε, η Αγία Τριάδα που κοίταζε κείνη την ώρα;", έλεγε χρόνια μετά, που βρήκε το κουράγιο και τη δύναμη να μιλήσει για κείνη τη μέρα.
    Για πολλά - πολλά χρόνια μετά, τίποτα δεν θύμιζε στους νεότερους τί είχε γίνει εκεί, τη Μεγάλη Παρασκευή, 14 Απρίλη του ΄44. Πέρασαν πολλά ταραγμένα χρόνια μέχρι να σιγήσουν τα όπλα κι ακόμα πιο πολλά μέχρι να αναγνωριστεί επίσημα απ΄το Ελληνικό Κράτος η αντίσταση κατά των Γερμανών κατακτητών ως πράξη Εθνικά επιβεβλημένη. Να βρει (κατά κάποιο τρόπο) δικαίωση η εκτέλεση - θυσία του γυιού της και των συντρόφων του, κείνο το μουχλιασμένο πρωινό του Απρίλη.-

    Σημείωση του συντάκτη

    Ελάχιστος φόρος Τιμής
    - στον εκτελεσθέντα Γιάννη Παπανίκο απ΄ την Αβόρανη,
    - στη μάνα του,
    - στ΄ αδέρφια του Δημήτρη (Τάκη) και Ζώη, για τους αγώνες τους μέχρι να αναγνωριστεί επίσημα η Εθνική Αντίσταση και να ανακηρυχτεί ο χώρος της εκτέλεσης "Τόπος Μαρτυρίου", καθώς και την καθιέρωση εκδηλώσεων τόσο στην Αγία Τριάδα όσο και στην Πλατεία την Μεγάλη Παρασκευή κάθε χρόνου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έλειπα....κι αυτός είναι ο λόγος που άργησα να απαντήσω στο σχόλιό σου, ανώνυμε φίλε.
      Συγκλονιστικό το αφιέρωμα στον Γιάννη Παπανίκο.
      Σύντομα θα το αναρτήσω σαν κύρια ανάρτηση. Τέτοια κείμενα δεν μπορώ να τα αφήνω στα σχόλια.
      Σε ευχαριστώ θερμά για το κείμενο και την επίσκεψη. Θα το εκτιμούσα ιδιαίτερα αν υπήρχε κάποια φωτογραφία του Γιάννη Παπανίκου. Θα ήθελα όμως, αν και εσύ το θες, κάτω από το κείμενο να μπει και η υπογραφή σου. Στείλε μου ένα μήνυμα στο gitsanas@gmail.com.
      Και πάλι σ΄ευχαριστώ πολύ!!!

      Διαγραφή
  12. περασαν 70 ολοκληρα χρονια μετα την εκτελεση των 120 ηρωων αγωνιστων και ακομη ο χιτλερισμος υπαρχει και ξεδιπλωνει μερα με τη μερα ολη του τη μισσαλοδοξια,στεναχωριεμαι που ο λαος του αγρινιου ξεχασε τοσο γρηγορα τα βασανιστηρια απο τουσ γερμανοχιτλεροφασιστεσ και τουσ ντοπιους προδοτες και εδωσε ενα τοσο μεγαλο ποσοστο στους φονιαδες του λαου του.......μακαρι οι τωρινοι αγρινιωτες να ειχαν εστω και λιγο απο την ΠΑΛΗΚΑΡΙΑ ΤΟΝ ΗΡΩΙΣΜΟ ΤΗΝ ΑΝΔΡΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΑΛΑΚΟΥ ΚΑΙ ΟΛΩΝ ΟΣΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΤΟΝ ΑΠΡΙΛΗ ΤΟΥ 44.......ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΓΙΟΜΙΣΕ Μ ΑΙΜΑ Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΙ Ο ΗΛΙΟΣ ΕΒΑΣΙΛΕΨΕ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΡΑ ΒΓΕΝΑ....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. ΠΟΣΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ΞΕΧΑΣΑΝ ΟΙ ΑΓΡΙΝΙΩΤΕΣ ΟΛΑ ΟΣΑ ΥΠΕΦΕΡΕ Ο ΑΓΡΙΝΙΩΤΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΧΙΤΛΕΡΟΦΑΣΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΝΤΟΠΙΟΥΣ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΟΠΩΣ Ο ΤΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ.........ΠΟΣΟ ΠΑΛΗΚΑΡΙΣΙΑ ΘΥΣΙΑΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΘΕΙ Η ΧΩΡΑ ΟΤΑΝ 70 ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΤΟ ΑΓΡΙΝΙΟ ΕΔΩΣΕ 16 ΤΟΙΣ ΕΚΑΤΟ ΣΤΟΥΣ ΧΙΤΛΕΡΙΚΟΥΣ......ΗΤΑΝ ΜΟΛΙΣ 21 ΕΤΩΝ Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΑΛΑΚΟΣ ΟΤΑΝ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΟ ΦΩΝΑΞΕ ΗΡΩΙΚΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΜΟΥ ΘΑ ΕΚΔΙΚΗΘΕΙ Ο ΛΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΡΙΝΙΟΥ.,,,,,ΜΟΝΟ ΠΟΥ Ο ΛΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΕΧΕΙ ΞΕΧΑΣΕΙ ΠΛΕΟΝ ΚΑΙ Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΓΕΝΙΑ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙ......ΕΙΜΑΙ 20 ΧΡΟΝΩΝ ΚΑΙ ΛΥΠΑΜΑΙ ΠΟΥ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΓΡΙΝΙΩΤΕΣ ΞΕΓΡΑΨΑΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΤΟΥΣ....ΛΥΠΑΜΑΙ ΠΟΥ Ο ΧΑΜΟΣ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ ΑΦΥΠΝΙΣΕ ΚΑΙ ΑΦΥΠΝΙΖΕΙ ΜΟΝΟ ΛΙΓΟΥΣ ΑΓΡΙΝΙΩΤΕΣ.......

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αν έχετε περισσότερες πληροφορίες για τα θέματά μας, καθώς και διορθώσεις ( "ουδείς αλάνθαστος...."), γράψτε μας στο gitsanas@gmail.com

Στείλτε μας και δικές σας σκέψεις, φωτογραφίες, κείμενά σας, ποιήματα στο gitsanas@gmail.com